Systeemanalyse, een integrale blik op uitdagingen

Wat is de systeembenadering?

De vraagstukken van de 21e eeuw zijn complex. Dat heeft te maken met het tempo waarop technologische innovatie, geopolitieke ontwikkelingen en maatschappelijke uitdagingen elkaar opvolgen. Wat voor het ene probleem een oplossing is, kan later een ander probleem veroorzaken. Precies om die reden is het nodig om integraal naar vraagstukken te kijken, en niet vanuit één beleidsterrein. Dat is de systeembenadering waar een systeemanalyse uit volgt.

Voorbeelden van complexe uitdagingen van nu, waar veel organisaties mee te maken krijgen:

• Klimaatverandering
• Het stikstofprobleem
• Sociale inclusiviteit
• Geopolitiek en de gevolgen voor kritieke grondstoffen

De overeenkomst tussen deze thema’s: het zijn complexe vraagstukken. Ze zijn niet vanuit één beleidsterrein of perspectief op te lossen. Als een organisatie te maken krijgt met één van deze uitdagingen, doen wij een systeemanalyse. We bekijken dan op systeemniveau hoe we toekomstige risico’s kunnen verminderen en kansen kunnen vergroten. En houden dus rekening met andere beleidsterreinen.

Systeemdenken is vooruitkijken en meebewegen

Om met innovatie daadwerkelijk impact te bereiken, is het belangrijk dat deze uitdagingsgericht is. Een oplossing voor een probleem dus, en niet een oplossing op zoek naar een probleem. Het tempo waarin maatschappelijke veranderingen elkaar opvolgen, maakt dit lastiger. Systeemdenken en het maken van systeemanalyses helpt vooruit te zien.

Er is namelijk een vooruitziende blik nodig om vandaag met innovatie te reageren op de uitdagingen van morgen. Dat kan niet met een geïsoleerde focus. Die brengt het risico met zich mee dat alleen 'eenvoudige' en zichtbare problemen worden opgelost. Zonder rekening te houden met complexe oorzaken of domino-effecten.

Om de transities van de 21e eeuw aan te gaan, is overeenstemming over het gehoopte en gewenste eindresultaat nodig. Een realistische inschatting daarvan kan niet zonder overzicht over het geheel. Een systeemanalyse helpt om dat overzicht te creëren.