Klimaatneutrale en slimme steden: werken aan de 'Climate Neutral and Smart Cities' missie van de EU

Brede welvaart

Een gebrek aan ruimte en arbeid dwingt ons dichtbevolkte land tot het maken van keuzes. Dat geldt nog sterker voor onze steden. Er zijn meerdere ontwikkelingen die de komende decennia veel impact hebben op stedelijke ontwikkeling.

Zo stuurt de overheid in de toekomst meer op verdienvermogen en brede welvaart. Wat wil dat zeggen? Een bredere blik dan economische welvaart alleen. Naast economische doelen ook aandacht voor verduurzaming, welzijn en welbevinden.

Hoe onze steden zouden kunnen zijn

Het ideaalbeeld van de klimaatneutrale en slimme stad? Dat omvat veel. De stad van de toekomst:

• Heeft een woningaanbod dat aansluit bij de behoeften van de inwoners.
• Biedt mensen de mogelijkheid zich op eenvoudige, duurzame en veilige wijze kunnen verplaatsen.
• Is groen en gevarieerd, met veel water.
• Zorgt ervoor dat er geen inwoners zijn die in sociaal opzicht achterblijven.
• Die op hete zomerdagen genoeg verkoeling bieden.
• Is klimaatneutraal (minder C02 uitstoten dan ze opnemen)
• Is veilig, op alle denkbare manieren.
• Is schoon.
• Bouwt met duurzame materialen.
• Biedt mooie en goed onderhouden openbare voorzieningen.
• Heeft op cultureel gebied veel te bieden.
• Is aantrekkelijk voor fietsers en wandelaars.

Kortom: het gaat om steden die het niet alleen in economisch opzicht goed doen, maar ook zeer prettige omgevingen zijn om te wonen, werken, leren en recreëren. Digitalisering helpt om al het voorgaande makkelijker te kunnen monitoren en aansturen.

Stepping stones op weg naar klimaatneutrale steden

De ambities van steden zijn groot. En hun wensenlijstjes lang. Om beloftes waar te maken is actieve betrokkenheid van veel verschillende partijen nodig. Er lopen dit moment al veel pilots en experimenten op het vlak van klimaatneutrale en slimme steden. Dat zijn goede stappen op weg naar de stad van de toekomst.

Tegelijkertijd is er nog veel onduidelijk rondom de nodige innovaties. En er zijn veel vragen:

• Wie houdt zich waarmee bezig en wie is waarvoor verantwoordelijk?
• Hoe verhouden verschillende initiatieven zich tot elkaar?
• Hoe is de uitwisseling van kennis geregeld?
• Welke planningen worden er gehanteerd?
• Moeten doelen tussentijds worden bijgesteld?
• En vooral: wie heeft het totaaloverzicht en kan al deze vragen beantwoorden?

Lopende initiatieven: Climate-Neutral and Smart Cities

Er zijn dus op dit moment al initiatieven gaande op weg naar de slimme en klimaatneutrale stad van de toekomst. Bijvoorbeeld de Climate-Neutral and Smart Cities-missie van de EU. Er zijn zo veel initiatieven, dat het woord versnippering op z’n plaats is. Er is dus governance nodig. En dat is precies de rol die goed bij TNO Vector past:

• Kwalitatief en kwantitatief onderzoek
  TNO Vector is in staat om zowel in de breedte informatie te verzamelen, als in de diepte. We analyseren die informatie en delen die op een transparante manier met alle betrokkene.
• Multidisciplinaire samenwerking
  Ook heeft TNO Vector ervaring in het in goede banen leiden van initiatieven waar overheden, bedrijven, kennisinstellingen, maatschappelijke instellingen en burgers samen experimenteren, leren en innoveren om op die manier gezamenlijke doelen te realiseren.
• Voorbeelden in binnen- en buitenland
  Onze specialisten kijken verder dan de lokale initiatieven in de steden zelf, maar kijken ze ook naar wat er op hetzelfde vlak al bij andere steden gebeurt. En dat niet alleen nationaal, maar ook op Europees niveau. Zo zijn we vanuit TNO Vector nauw betrokken bij verschillende Smart City Lighthouse-projecten én bij de EU-missie ‘100 Climate-Neutral and Smart Cities by 2030’ via NetZeroCities.

Een nationale structuur voor klimaatneutrale en slimme steden

Het Europese project was al ambitieus en er zijn nu serieuze plannen om op te schalen. De Europese aandacht voor Climate Neutral and Smart Cities werkt inspirerend: de Nederlandse overheid wil een nationale structuur voor Nederlandse gemeenten.

Binnen die structuur kunnen de gemeenten experimenteren met de klimaatneutrale, slimme steden van de toekomst en ondertussen leren van de Europese initiatieven.

TNO Vector helpt die nationale structuur op te zetten. Wij weten wat er speelt en wat de behoeftes bij deelnemende gemeenten zijn steden zijn. En ons specialisme is het coördineren van samenwerking tussen organisaties met verschillende achtergronden.

Ondanks de complexiteit van deze projecten zijn we ervan overtuigd dat we in Nederland snel stappen kunnen zetten. Zo werken we samen aan de EU-missie ‘100 Climate-Neutral and Smart Cities by 2030’.