Een bredere blik op verdienvermogen

Wat te doen als welvaartsgroei ten koste gaat van het welzijn en welbevinden van mensen? In het Nederland van nu is dat helaas geen hypothetische vraag. Daarom pleiten we bij TNO voor een nieuwe invulling van het begrip verdienvermogen.

De Nederlandse overheid geeft steeds meer aandacht aan brede welvaart of welvaart in ruime zin. Tegelijkertijd wordt verdienvermogen nog altijd sterk geassocieerd met het bruto binnenlands product (bbp). Hierdoor heeft het economische verhaal nog onevenredig veel invloed op overheidsbeleid en commerciële activiteiten. Dat maakt het lastig om de gewenste balans tussen welvaart en welzijn te vinden. Een nieuw begrip van verdienvermogen helpt die balans te vinden.

Wat is verdienvermogen?

Verdienvermogen is de capaciteit om nu en in de toekomst structurele economische welvaart én maatschappelijk welzijn te genereren. Dat is de nieuwe definitie die TNO voorstelt. En ja, dat laat zich lastiger in een getal of statistiek vangen dan verdienvermogen als cijfer.

Thijmen van Bree houdt zich bij TNO als onderzoeker en consultant bezig met economische vraagstukken. Volgens hem past het bredere begrip juist bij de complexere wereld van nu: "Er spelen een aantal grote transities en ook op politiek vlak verandert er veel in ons land."

"Binnen TNO onderzoeken we hoe Nederland in het jaar 2040 genoeg geld kan blijven verdienen en de economische welvaart kan bewaken. Maar dan op zo’n manier dat de economische bijdragen juist een positieve bijdrage leveren aan het maatschappelijke welzijn en het welbevinden van mensen."

Radicaal andere keuzes

Wat als de overheid en bedrijven de nieuwe definitie voor verdienvermogen omarmen? Dat leidt tot radicaal andere keuzes. Het betekent immers dat alle beleidsbeslissingen en bedrijfsactiviteiten aan moeten sluiten bij het doel van brede welvaart. Dat red je niet met een beetje bijsturen. We hebben nieuwe verdienmodellen nodig, die helpen om structurele economische welvaart te generen én welzijn te verbeteren.

Om welvaart en welzijn voortaan te combineren in beleid zijn niet alleen grote investeringen in innovatie nodig, maar ook in opleiding, training en talentontwikkeling. En daarnaast: nieuwe groeipaden. En aanmoediging voor ondernemers om daar iets mee te doen.

De winnaars van morgen

De lat ligt dus hoog. En dat moet ook, benadrukt Thijmen van Bree: "Het is zaak om de Nederlandse economie en samenleving in staat te stellen om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden. Dat is cruciaal. Want de landen die hun economie zo organiseren dat ondernemingen en organisaties tijdig op veranderingen, transities en transformaties in kunnen spelen, zijn en blijven succesvol."

Een andere kijk op kapitaal

Om dit voor elkaar te krijgen en verdienvermogen na  te streven, is er een combinatie van private en publieke inspanningen nodig. En kapitaal, in verschillende vormen:

  • Financieel-economisch kapitaal,
  • Sociaal kapitaal.
  • Menselijk kapitaal
  • Natuurlijk kapitaal

Om aan welzijn en welbevinden nu en in de toekomst te werken is er meer nodig dan kapitaal in de klassieke zin. Meer dan geld, machines en fabrieken.

Zonder deze 4 vormen van kapitaal te onderscheiden is het onmogelijk om tot een nieuw begrip van verdienvermogen te komen. Niet alles is in een financieel-economische waarde uit te drukken. Dat moeten we ook niet willen.

Noodzaak om te veranderen

Door alle onzekerheden in de wereld van vandaag is het verleidelijk om vast te houden aan het huidige beleid. Op zich begrijpelijk. De kans is echter groot dat de uitdagingen en onzekerheden met de tijd alleen maar groter worden. Van Bree: "Er is echt een noodzaak om te veranderen, en dat besef is in Nederland ook wel doorgedrongen."

"Bij het al dan niet oppakken van economische kansen wordt er nu vaak al meer gekeken naar in hoeverre een economische activiteit toekomstbestendig is. En als TNO denken we dat het helpt om daarbij gebruik te maken van een nieuwe invulling van verdienvermogen, die gekoppeld is aan het streven naar brede welvaart."

Om economische kansen duurzaam te benutten moeten we meer aandacht hebben voor de toekomstbestendigheid van economische activiteiten. Daarom willen we bij TNO het begrip van verdienvermogen vernieuwen en koppelen aan het begrip brede welvaart.

Op naar een toekomstbestendig Nederland

Het mooie is: een nieuwe kijk levert juist ook weer nieuwe kansen op. Ook het nieuwe begrip van verdienvermogen. Door dat toe te passen bouwen we voort op de sterke punten in Nederland. En houden we rekening met toekomstige generaties.

Als het lukt om dit te vertalen naar economische activiteiten die bijdragen aan het oplossen van grote maatschappelijke uitdagingen, wordt Nederland echt een ander land. In positieve zin.