Integraal en gebiedsgericht werken

Wat is integraal werken, en waarom zou je?

Een praktijkvoorbeeld van de manier waarop integraal en gebiedsgericht werken in een wijk is vergroening. Meer groen in de wijk helpt:

• Om water te vertragen bij heftige regenbuien om wateroverlast te voorkomen
• Om water vast te houden in tijden van droogte 
  Tegen extreme hitte
• Geluidsoverlast te beperken, als een soort natuurlijke geluidswal.

Dat is de gedachte achter integraal werken in de wijk: één maatregel is in het voorbeeld een oplossing voor vier problemen. Juist nu problemen zich opstapelen toont dit handelen zijn kracht in een wijk of gebied.

Onze visie op integraal werken

Bij TNO Vector omarmen we integraal denken en werken. Het biedt een allerlei nieuwe mogelijkheden aan overheden, bedrijven en maatschappelijke initatiefnemers. Het maakt van een huis of auto een instrument in de energietransitie. Het huis (en tuin) biedt kansen voor klimaatadaptatie, door vergroening. Een thuisbatterij of accu voor een elektrische auto helpt overbelasting van het energienet te voorkomen. Deze denkwijze, dat is integraal werken.

Toepassing in de landbouw

Ook op grotere schaal kan integraal denken helpen om maatschappelijke problemen op te lossen. Bijvoorbeeld in de landbouw. TNO werkt bijvoorbeeld mee aan innovatie op het gebied van van bio-based bouwmaterialen. Reststromen kunnen gebruikt worden voor andere doeleinden. Dat biedt de gehele sector mogelijkheden op een alternatief verdienvermogen.

Om van het bovenstaande een succes te maken, moeten partijen uit verschillende sectoren beter met elkaar samenwerken. De productie van grondstoffen moet aansluiten op de behoefte aan halffabrikaten en eindproducten, zoals isolatiewol, plaatmateriaal of biocomposiet. Vanuit TNO Vector helpen we we risico’s en onzekerheden tussen partijen af te stemmen en te ondersteunen bij keuzes.

Hoe pak je integrale samenwerking aan?

Om een succes te maken van integrale samenwerking is actieve deelname nodig. Deelname van alle betrokkenen, op alle niveaus. Neem het voorbeeld van netcongestie en de inzet van thuisbatterijen en auto-accu’s. Daarvoor is actieve deelname nodig van de gebruiker, die zijn auto inzet als batterij. Ook deelname van iemand anders, die energie gebruikt wanneer het overdag opgewekt wordt. Maar ook de energieleverancier speelt hierin een rol. Zij kunnen met variabele tarieven stroomgebruik goedkoper maken wanneer er veel stroom beschikbaar is.

Zo ontstaan rond energienetwerken gemeenschappen van actieve gebruikers, bedrijven en overheden. Ook de maatschappelijke uitdaging van klimaatadaptatie brengt partijen bij elkaar. Zij werken samen aan het verminderen van hitte, droogte en wateroverlast. Ook daar ontstaat een integrale samenwerking. Zij leren van elkaar.

Deze blik op integraal werken en het ontstaan van gemeenschappen rond een maatschappelijke uitdaging is nieuw. TNO Vector wil het inzicht hierin verdiepen.

Wat levert integraal en gebiedsgericht werken op?

Twee vliegen in één klap, dat is de voornaamste gedachten achter integraal en gebiedsgericht werken. Maar deze filosofie levert meer op:

• Om te beginnen scheelt het in kosten. Een weg op een dijk, misschien wel het oudste voorbeeld van integraal denken in ons land. De kosten van een weg op een dijk zijn lager dan de kosten voor een weg én een dijk.
• Ook zijn er vaak meer opbrengsten. Ook hier is een dijk (of dam) een goed voorbeeld. De Deltawerken waren bedoeld om een nieuwe watersnoodramp te voorkomen. Maar de bruggen ontsloten de Zeeuwse eilanden voor elkaar en voor de rest van Nederland. Het mes sneed aan twee kanten.
• Ook juridisch zijn er voordelen. Zo is een groene wijk vaak een stillere, veiligere wijk. De normen voor geluidsoverlast en veiligheid worden minder snel overschreden.

Op deze manier biedt integraal en gebiedsgericht werken effectieve en efficiënte oplossingen voor de complexe maatschappelijke uitdagingen in Nederland. Het vraagt een andere manier van denken. Van alle partijen: overheden, burgers, bedrijven, maatschappelijke instellingen en kennisorganisaties zoals de onze.

Integraal werken en de gedachte erachter is relatief nieuw. TNO Vector omarmt de methode en deze innovatieve manier van werken verder te verdiepen en bij te dragen aan een duurzame toekomst voor Nederland.