De economie groeit, maar er liggen flinke uitdagingen

Het CPB van de metropoolregio Amsterdam

Al sinds 2011 werken de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) en TNO Vector  - in wisselende onderzoeksconsortia - samen aan het jaarlijkse rapport over de economische verkenningen van Metropoolregio Amsterdam, kortweg EVMRA.

Vanaf 2020 is Stichting Economisch Onderzoek (SEO) mede opsteller van de economische verkenningen. “Wat het Centraal Planbureau doet voor Nederland doen wij voor Metropoolregio Amsterdam”, zegt Thijmen van Bree, economisch onderzoeker en consultant bij TNO Vector.

Ook hij is al sinds 2011 betrokken bij de verkenningen. “We zetten de feiten op een rij over hoe de regio er op sociaal-economisch vlak voorstaat. Zo krijgt iedereen die zich bezighoudt met de ontwikkeling van de regio een houvast om verstandige keuzes te maken.”

De juiste balans tussen economie, duurzaamheid en sociaal

En die keuzes zijn niet eenvoudig. Uiteraard willen we een florerend bedrijfsleven, maar wat als dat ten koste gaat van luchtkwaliteit, gezondheid en klimaatdoelen? De uitdaging ligt in het vinden van de balans tussen enerzijds de economie, en anderzijds duurzaamheid en sociale ontwikkeling.

Brede welvaart uitgebreid

Het verschil met het rapport van vorig jaar (2023) is met name de invalshoek, bovenop de vaste onderdelen die iedere editie aan bod komen. Toen was het thema ‘brede welvaart’ voor het eerst de rode draad door het rapport heen. Dit jaar is dit onderwerp uitgebreid en zijn daar de thema’s schaarste en krapte prominenter in de verhaallijn verwerkt.

Pijn op de korte termijn

De brede welvaart van de Metropoolregio Amsterdam beschrijven we op 3 hoofddimensies: economie, sociaal en duurzaamheid. Een wisselwerking tussen deze 3 dimensies zorgt altijd voor knelpunten op een bepaald vlak. Zo kan meer inzet op verduurzaming ten koste gaan van een type bedrijvigheid dat we van oudsher kennen.

Maar, een duurzame afweging levert op de lange termijn ook weer nieuwe bedrijvigheid op. “Het is een kwestie van keuzes maken, maar het komt nooit zonder pijn op de korte termijn”, zegt Van Bree.

Economische groei na corona

Op hoofdlijnen staat de Metropoolregio Amsterdam er goed voor. Dat laat het rapport met de economische verkenningen (EVMRA) duidelijk zien. Het verdienvermogen en werkgelegenheid in de MRA ontwikkelde zich de afgelopen decennia gunstig ten opzichte van Nederland, de EU27 en andere Europese metropolen. Zeker toen in 2021 en 2022 de coronamaatregelen werden opgeheven, maakte de MRA een forse economische groei door.

Hoewel de groei nu minder hard gaat, ziet het er nog steeds positief uit voor 2024 en 2025. Opvallend is ook dat het energieverbruik in de meeste sectoren gedaald is, ondanks de economische groei. Er is sprake van ontkoppeling van economische groei en de groei van het energiegebruik, met name omdat sectoren energiezuiniger zijn gaan produceren.

Urgente uitdagingen

Maar er zijn ook uitdagingen. Zo blijft de arbeidsmarkt naar verwachting ook in 2024 krap. En is het vinden van een betaalbare woning moeilijk. Ook het doel om in 2050 klimaatneutraal te zijn, is nog een grote opgave.

“Hoewel de algehele economie groeit, blijven er dus grote uitdagingen”, benadrukt Van Bree. “Dat is ook de oproep aan de gebruikers van het rapport: er zijn stappen te zetten en wachten is niet verstandig. De urgentie om de zaak beet te pakken is groot.”

CBS-data verrijken voor economische kerncijfers

Voor het opstellen van de economische verkenningen zijn veel data gebruikt, met name afkomstig van het CBS. In het analyseren, verrijken en combineren van deze data speelt TNO Vector een belangrijke rol. “Wij gaan verder waar het CBS ophoudt”, aldus Van Bree. “Het CBS laat geen economische cijfers zien per deelregio van de MRA. Daarom combineren we de data van het CBS met andere bronnen en verrijken deze, zodat we de economische kerncijfers per deelregio van de Metropoolregio Amsterdam in beeld krijgen.

Met die consistente tijdreeksen kunnen ook SEO economisch onderzoek en de VU hun analyses doen. Op basis van de analyseresultaten van TNO Vector, de VU en SEO economisch onderzoek schrijven we gezamenlijk het rapport.”

Van Bree: “De kracht van de Economische Verkenningen MRA zit ‘m vooral in het feit dat we het al sinds 2011 doen. Over al die jaren heen kun je kijken of je een bepaalde trend ziet. Zijn er verbeteringen te zien? Of juist spanningen ontstaan? Ook is het waardevol dat we dit al zo lang samen doen met de VU en SEO.”

Leerpunten rapport Economische Verkenningen Metropoolregio Amsterdam 2024

Met de komst van het nieuwe rapport, Economische Verkenningen Metropoolregio Amsterdam 2024 (EVMRA), hopen we dat zoveel mogelijk overheidsbestuurders, maatschappelijke organisaties en bedrijven het gaan lezen en hun keuzes baseren op de resultaten en bevindingen.